Kto rozstrzyga o istotnych sprawach dziecka?
Zasada wspólnego wykonywania władzy rodzicielskiej przez równouprawnionych rodziców
Jakkolwiek nadal można spotkać się z przekonaniem, że „mama ma więcej praw do dziecka niż tata”, to kodeks rodzinny i opiekuńczy niezmiennie od 1964 r. stanowi, że jeżeli władza rodzicielska przysługuje obojgu rodzicom, każde z nich jest obowiązane i uprawnione do jej wykonywania. Oznacza to ni mniej, ni więcej, że każde z rodziców ma takie same obowiązki i uprawnienia w zakresie władzy rodzicielskiej i może z nich korzystać samodzielnie.
Obowiązek współdziałania rodziców w istotnych sprawach dziecka
Wyjątkiem ograniczającym wyżej wymienioną zasadę samodzielności wykonywania władzy rodzicielskiej przez każdego z rodziców jest obowiązek współdziałania w istotnych sprawach dziecka. Przepisy nie precyzują, jakie sprawy należy do tej kategorii zaliczać, przykłady takich spraw znajdziemy jednak w orzeczeniach sądów oraz wypowiedziach znawców prawa. Nie budzi wśród nich wątpliwości, że istotną sprawą dziecka jest np.: wybór szkoły, sposobu leczenia, czy miejsca pobytu dziecka. Również wyjazd zagraniczny dziecka w celu spędzenia tam wakacji został uznany przez Sąd Najwyższy za należący do katalogu istotnych spraw dziecka, w związku z czym wyjazd taki wymaga zgody obojga rodziców. W orzecznictwie można spotkać także, jako przykład istotnej sprawy dziecka, rozstrzygnięcie dotyczące organizacji przyjęcia komunijnego.
Brak porozumienia rodziców w istotnych sprawach dziecka
W braku porozumienia rodziców, o istotnej kwestii dziecka rozstrzyga sąd opiekuńczy, rodzic nie może zatem w takich sprawach działać na „własną rękę”. Należy pamiętać, że naruszenie przez jednego rodzica obowiązku współdecydowania z drugim – poprzez samowolne podejmowanie decyzji, jest przejawem niewłaściwego wykonywania władzy rodzicielskiej. W orzecznictwie zaś wyrażono poglądy, zgodnie z którymi dopuszczanie się przez rodzica zachowań będących przejawem nadużywania władzy rodzicielskiej, może skutkować ograniczeniem wykonywania tej władzy, a w skrajnych przypadkach – nawet pozbawieniem jej.
Jaki sąd rozstrzygnie spór?
W związku z powyższym, każdy rodzic zainteresowany rozstrzygnięciem istotnej sprawy dziecka może do sądu złożyć wniosek o przeprowadzenie postępowania w takiej sprawie i wydanie stosownej decyzji. Co do zasady sądem rozpoznającym taki wniosek będzie sąd rejonowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka.
Rozstrzygnięcie istotnej sprawy dziecka powinno nastąpić w innym trybie, kiedy między rodzicami toczy się sprawa o rozwód. W tym wypadku należy przyjąć, że spór między rodzicami powinien rozstrzygać sąd, przed którym toczy się sprawa rozwodowa. Rodzic winien złożyć do tej sprawy wniosek o udzielenie zabezpieczenia postępowania właśnie poprzez rozstrzygnięcie istotnej sprawy dziecka.
Powyższa właściwość sądu rozwodowego do rozstrzygnięcia istotnej sprawy dziecka wynika z przepisów kodeksu postępowania cywilnego, zgodnie z którymi w czasie sprawy o rozwód nie może być wszczęte odrębne postępowanie dotyczące władzy rodzicielskiej nad wspólnymi małoletnimi dziećmi stron. Jak zaś wskazał Sąd Okręgowy w Siedlcach, w postanowieniu z 20 czerwca 2020 r. w sprawie II Ca 630/20, „rozstrzyganie o istotnych sprawach dziecka, jako wpisujące się w istotę wykonywania władzy rodzicielskiej, winno nastąpić tylko i wyłącznie na podstawie przepisów o postępowaniu zabezpieczającym w toku postępowania w sprawie o rozwód.”
opracowała: adw. Ewa Koper
źródło grafiki: pexels.com
