
Zadośćuczynienie za krzywdę wyrządzoną przestępstwem
Postępowanie karne kojarzy się przede wszystkim z wymierzeniem sprawcy przestępstwa kary. O ile skojarzenie to jest słuszne, o tyle proces karny może rodzić skutki także dla osoby pokrzywdzonej. Pamiętać należy, że osoba, która doznała jakiejkolwiek szkody lub krzywdy ze strony sprawcy przestępstwa, ma możliwość dochodzenia roszczeń cywilnych w toku postępowania karnego. Do tych roszczeń zalicza się żądanie naprawienia szkody, czy zadośćuczynienia. A czym jest zadośćuczynienie za krzywdę wyrządzoną przestępstwem?
Zadośćuczynienie za krzywdę wyrządzoną przestępstwem
Zadośćuczynienie to forma naprawienia szkody niemajątkowej – czyli krzywdy. Krzywda dotyczy dóbr osobistych, mówimy o niej w przypadkach cierpień psychicznych, czy fizycznych. Zgodnie z przepisami prawa cywilnego, przewiduje się 2 rodzaje roszczeń o zadośćuczynienie:
Obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia
Realizacji ww. praw służy art. 46 kodeksu karnego. W myśl tego przepisu, w razie skazania sąd może orzec wobec sprawcy obowiązek naprawienia wyrządzonej przestępstwem szkody lub zadośćuczynienia za doznaną krzywdę. Na wniosek pokrzywdzonego lub innej osoby uprawnionej sąd taki obowiązek orzeka. Sąd karny stosuje w tym przypadku przepisy prawa cywilnego (z wyjątkiem przepisów o możliwości zasądzenia renty). Jeżeli orzeczenie ww. obowiązku jest znacznie utrudnione, sąd może orzec nawiązkę w wysokości do 200.000 złotych na rzecz pokrzywdzonego. W razie jego śmierci w wyniku popełnionego przez sprawcę przestępstwa, sąd może orzec nawiązkę na rzecz osoby najbliższej, której sytuacja życiowa wskutek śmierci pokrzywdzonego uległa znacznemu pogorszeniu.
Skutki żądania naprawienia szkody lub krzywdy w procesie karnym
Złożenie w toku postępowania karnego wniosku z art. 46 k.k. pozwala zatem na możliwie szybkie i sprawne naprawienie szkód i krzywd, wynikających z popełnionego przestępstwa, bo już w toku postępowania karnego. Unika się w ten sposób kolejnego postępowania, cywilnego. Czasem jednak wystąpienie na drogę procesu cywilnego okaże się konieczne. Kiedy? Wtedy, gdy sąd karny orzeknie obowiązek naprawienia szkody lub zadośćuczynienia jedynie w części.
Kiedy można wystąpić z żądaniem naprawienia szkody lub zadośćuczynienia?
Czy orzeczenie obowiązku naprawienia szkody lub zadośćuczynienia za krzywdę jest możliwe w sytuacji skazania za jakiekolwiek przestępstwo? Tak, o ile oczywiście tym przestępstwem wyrządzono szkodę lub krzywdę. O ile dość często spotyka się w procesie karnym żądanie naprawienia szkody, o tyle zapłaty za poniesioną krzywdę – już rzadziej. Tymczasem nic nie stoi na przeszkodzie, aby wniosek o zadośćuczynienie złożyła osoba pokrzywdzona np. przestępstwem znęcania.
Opracowanie: Ewa Koper – adwokat
źródło grafiki: pixabay.com