Warunkowe umorzenie postępowania – jest wina, nie ma skazania
Mogłoby się wydawać, że postępowanie karne jest zero-jedynkowe. Że można być albo uznanym za niewinnego popełnienia zarzucanego czynu albo skazanym za popełnienie przestępstwa. Nie są to jednak jedyne możliwości zakończenia sprawy sądowej. Można bowiem być też uznanym za winnego przestępstwa – i nie być za to przestępstwo skazanym. Taką sytuację stwarza warunkowe umorzenie postępowania.
Przesłanki wydania wyroku warunkowo umarzającego postępowanie
Aby sąd warunkowo umorzył postępowania muszą zajść pewne warunki (art. 66 § 1 i 2 k.k.). Po pierwsze wina i społeczna szkodliwość czynu nie mogą być znaczne. Po drugie okoliczności jego popełnienia nie mogą budzić wątpliwości. Po trzecie zaś sprawca musi prezentować odpowiednią postawę i linię życiową. Zasadne musi być bowiem przypuszczenie, że będzie już przestrzegał porządku prawnego. W szczególności – że nie popełni przestępstwa.
Powyższe przesłanki mają charakter cenny. To one dają adwokatowi największe pole do obrony swojego klienta. (Ale o tym w innym wpisie.) Nie są to jednak jedyne warunki. Warunkowe umorzenie może być zastosowane tylko wobec osoby, która nie jest karana w tym czasie za przestępstwo umyślne. Ponadto nie stosuje się go do sprawcy przestępstwa zagrożonego karą przekraczającą 5 lat pozbawienia wolności. Co zaś najważniejsze sąd wcale nie musi warunkowo umorzyć postępowania. To nie obowiązek sądu, ale możliwość, z której może skorzystać.
Warunkowe umorzenie postępowania to nieskazanie
Warunkowe umorzenie postępowania przesądza, że doszło do popełnienia przestępstwa. Jego sprawca nie jest jednak osobą skazaną. Wobec takiej osoby nie jest orzekana kara, ale określone obowiązki, czy środki karne. Taką osobę można także oddać pod dozór, np. kuratora. Warunkowe umorzenie następuje na okres próby. Wynosi on od roku do 3 lat i biegnie od uprawomocnienia się orzeczenia (art. 67 § 1 – 3 k.k.).
Podjęcie postępowania warunkowo umorzonego
Sąd podejmuje postępowanie karne, jeżeli sprawca w okresie próby popełnił przestępstwo umyślne, za które został prawomocnie skazany. Sprawca może też w inny sposób rażąco naruszać porządek prawny. Wtedy podjęcie warunkowo umorzonego postępowania przez sąd jest fakultatywne. Jeżeli jednak rażące naruszenie porządku prawnego zaistnieje po udzieleniu sprawcy pisemnego upomnienia przez sądowego kuratora zawodowego, to postępowanie będzie podjęte – chyba, że będą przemawiać przeciw temu szczególne względy (art. 68 § 1 – 3 k.k.).
Czy warunkowe umorzenie postępowania wpisuje się do Krajowego Rejestru Karnego
W Krajowym Rejestrze Karnym gromadzi się dane o osobach, przeciwko którym prawomocnie warunkowo umorzono postępowanie karne w sprawach o przestępstwa lub przestępstwa skarbowe. Wpis z Rejestru jest jednak usuwany już po 6 miesiącach od zakończenia okresu próby. Oczywiście pod warunkiem, że w tym okresie (próby plus 6 miesiącach od jej zakończenia) nie dojdzie do podjęcia warunkowo umorzonego postępowania (art. 68 § 4 k.k.).