Blog

Rola i znaczenie opinii OZSS w postępowaniach dotyczących kształtowania stosunków prawnych rodziców z dziećmi

Jednym z kluczowych dowodów w sprawach o rozwód, wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi oraz uregulowanie kontaktów z nimi jest dowód z opinii Opiniodawczego Zespołu Specjalistów Sądowych (tzw. opinia OZSS). Ponieważ w ramach tego dowodu biegli wypowiadają się bazując na swojej wiedzy specjalnej, jaką jest wiedza z zakresu psychologii, w wielu sprawach wnioski z opinii OZSS znajdują swoje pełne odzwierciedlenie w rozstrzygnięciach sądowych. Opinia wydaje się bowiem przynajmniej z założenia dowodem bardziej wiarygodnym niż np. zeznania świadków, którzy powoływani są zawsze przez którąś ze stron.

Opinia OZSS najmocniejszym dowodem w sprawie?

Założenie, że opinia OZSS bywa „najmocniejszym” dowodem w sprawie, nie zwalnia od skrupulatnej weryfikacji tego dowodu. Przeprowadzenie badania psychologicznego, a następnie sporządzenie w oparciu o jego wyniki opinii rządzi się swoimi zasadami, do których biegli – z przyczyn zazwyczaj trudnych dla ustalenia – nie zawsze się stosują.

Ocena przebiegu badania

Po pierwsze przyjrzeć należy się samemu przebiegowi badania. Ponieważ, co oczywiste, pełnomocnik nie bierze w nim udziału, wszelkich spostrzeżeń we wskazanej kwestii może dokonać wyłącznie strona. Musi ona zwrócić uwagę, czy obie strony miały stworzone takie same warunki badania (jak chociażby ten sam czas na nie poświęcony). Ważne jest również i to, czy strony miały takie same warunki bycia poddanym obserwacji, zwłaszcza podczas ich kontaktu z dzieckiem, który zaczyna się nie w gabinecie, ale jeszcze podczas oczekiwania na badanie na korytarzu ośrodka.

Weryfikacja opinii OZSS

Dalej – a więc po sporządzeniu przez biegłych opinii – otwiera się już pole do działania dla adwokata. Aby bowiem opinia miała przydatną dla postępowania wartość dowodową, musi charakteryzować się określonymi cechami, jak chociażby: rzetelność, zupełność, czy niesprzeczność (wewnętrzna, ale i z pozostałym materiałem dowodowym). Rolą pełnomocnika strony jest dostrzeżenie, czy w wyżej wymienionych kwestiach opinii można i należy postawić stosowne zarzuty.

Opinię należy zweryfikować w pierwszej kolejności pod kątem zastosowanych w niej metod badawczych. Wyizolowanie z treści opinii wyników niewłaściwej metody może okazać się bowiem niemożliwe, a to automatycznie powinno skutkować koniecznością sporządzenia nowej opinii.

Dokonując oceny opinii zwrócić należy uwagę również na to, czy w równym stopniu wypowiada się ona w danej kwestii (np. kompetencji rodzicielskiej, więzi z dziećmi, relacji dzieci z dalszą rodziną) o każdej ze stron. Opinia OZSS ma bowiem charakter porównawczy. Jeśli zatem biegli wypowiadają się na temat np. stosunków dzieci z rodziną matki to winni wypowiedzieć się także na temat ich relacji z rodziną ojca. Inaczej opinii będzie można zarzucić brak zupełności, a może i nawet brak bezstronności.

Istotne jest także zweryfikowanie, czy treść opinii nie kłóci się z jej wnioskami, stanowiącymi podsumowanie opinii, czy wnioski te dają się z opinii wyprowadzić, czy wreszcie stanowią odpowiedź na pytania zawarte w postanowieniu sądu, zlecającego przeprowadzenie dowodu z opinii OZSS. W przeciwnym razie zasadnym będzie postawienie opinii zarzutu braku spójności, czy zupełności i w konsekwencji złożenie przez stronę wniosku o zlecenie przez sąd biegłym sporządzenia opinii uzupełniającej. W niektórych przypadkach zasadnym może okazać się też wniosek o przeprowadzenie dowodu z opinii sporządzonej przez innych biegłych.

Ewa Koper

Adwokat. Prawem zajmuje się od 2012 r., swoją Kancelarię założyła w 2015 r. Reprezentuje Klientów głównie w sprawach karnych i rodzinnych. Interesuje się także prawną ochroną zwierząt.